ΕΘΙΜΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ
Τα έθιμα των Χριστουγένννων, περιλαμβάνουν τις προετοιμασίες, τα προεόρτια και την ημέρα της γιορτής.Συμμετέχουν μικροί και μεγάλοι ανάλογα με τη δραστηριότητα που βρίσκεται σε εξέλιξη. Εκτός από ένα κορυφαίο θρησκευτικό γεγονός, είναι και μια οικογενειακή γιορτή που συμβάλλει στην ανάπτυξη των συνεκτικών δεσμών μεταξύ των μελών της οικογένειας και των συγγενών.
Παλιότερα στο Εμπόριο και σε πολλά χωριά της Μακεδονίας, κάθε οικογένεια έθρεφε κι από ένα γουρούνι, το οποίο έσφαζε τις παραμονές των Χριστουγέννων, για να έχει άφθονο κρέας για τις γιορτινές μέρες. Όσο κρέας δεν καταναλωνόταν τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά, το καβούρδιζαν ελαφρά οι νοικοκυρές και το διατηρούσαν μέσα σε τενεκέδες, μαζί με το χοιρινό λίπος, το οποίο έλιωναν σε μεγάλα καζάνια. Έτσι συντηρούσαν το κρέας, χωρίς να κινδυνεύει να αλλοιωθεί, γιατί εκείνα τα χρόνια δεν υπήρχαν ψυγεία για τη συντήρηση των τροφίμων. Το χοιρινό λίπος το χρησιμιποιούσαν οι νοικοκυρές στο μαγείρεμα, στις πίτες, στους κουραμπιέδες. Ακόμη το άλειφαν πάνω στη φέτα του ζυμωτού ψωμιού, το ζέσταιναν στην πλάκα της ξυλόσομπας κι όπως η φέτα ζεσταινόταν αυτό έλιωνε. Έβαζαν αλάτι και γευόταν ένα εξαιρετικό πρόγευμα ή απογευματινό. Με το λίπος έφταχναν και τις τσιγαρίδες που ήταν μικρά κομμάτια λίπους με λίγο κρέας. Μερικές τσιγαρίδες έβαζαν στα λουκάνικα που έφταχναν με τα καλοπλυμένα έντερα του γουρουνιού, χοιρινό κρέας και μπόλικα πράσο.
Τα μικρά παιδιά χαιρόταν ιδιαίτερα την ημέρα της σφαγής του γουρουνιού, γιατί έπαιρναν τη "φούσκα" (την κύστη του γουρουνιού) τη χτυπούσαν δυνατά στις πλάκες με στάχτη κι αυτή άνοιγε και γινόταν μπάλα με την οποία έπαιζαν γιατί τότε δεν υπήρχαν μπάλες.
Την παραμονή των Χριστουγέννων νωρίς το πρωί πριν ακόμη ξημερώσει, έβγαιναν τα παιδιά σχηματίζοντας παρέες και έψαλλαν τα κάλαντα. Ετοίμαζαν από το βράδυ τις τζουμπανίκες ή τα ρόπτρα ή τις σόπες (ξύλινα ραβδιά) και το πρωί ξεκινούσαν ψάλοντας το "Καλήν εσπέρα άρχοντες, αν είναι ο ορισμός σας, Χριστού τη θεία γέννηση, να πω στ΄αρχοντικό σας..." Ή τραγουδούσαν το "Εμείς η νέα γενεά με θάρρος και μ΄ελπίδα ψάλλουμε τα Χριστούγεννα..." ή το "χιόνια στο καμπαναριό που Χριστούγεννα σημαίνει..." Με τις σόπες χτυπούσαν τις πόρτες των σπιτιών από τις οποίες έβγαιναν οι νυκοκυρές με τις κανέστρες γεμάτες κόλιαντα, κυρίως κάστανα και καρύδια και μ΄αυτά φιλοδωρούσαν τα παιδιά. Από τα παιδιά η κάθε νοικοκυρά επέλεγε ένα που ήταν συγγενικό πρόσωπο και το έβαζε να ανακατέψει τα κάρβουνα στη φωτιά που έκαιγε στο ζάκι ή τη σόμπα υπαγορεύοντάς του τα λόγια που θα έπρεπε να επαναλλάβει και ήταν λόγια για καλή υγεία, καλή σοδιά και γονιμότητα ανθρώπων και ζώων.
Ανήμερα των Χριστουγέννων, η καμπάνα της εκκλησίας χτυπούσε πολύ νωρίς το πρωί, αξημέρωτα, κι όλοι μικροί μεγάλοι με φαναράκια στα χέρια για να φωτίζουν το σκοτεινό δρόμο πήγαιναν στην εκκλησία, ευχόμενοι ο ένας στον άλλον"Χρόνια Πολλά".Λιτά και κατανυκτικά βίωναν το κορυφαίο γεγονός της Γέννησης του Χριστού και υποδεχόταν το Θείο Βρέφος σαν το νέο μέλος της οικογένειας της καρδιάς τους.
Το μεσημέρι έτρωγαν όλοι, χοιρινή τηγανιά και μπριζόλες χοιρινές, ψημένες στο φούρνο της ξυλόσομπας και έπιναν άφθονο κρασί.
Τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων έβγαιναν οι ορχήστρες του Γιούμπαρα και του Βαλκάνη, η μία στην αυλή του δημοτικού σχολείου και η άλλη στην πλατεία του χωριού. Νέοι και νέες έσερναν το χορό, ενώ οι γονείς τους, δώριζαν τους οργανοπαίχτες δίνοντάς τους άλλοτε κέρμα κι άλλοτε χαρτονόμισμα. Καμιά φορά έβαζαν στην τσέπη του μαέστρου και κανένα κουμπί.
Τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων γιόρταζαν και γιορτάζουν στο Εμπόριο όσοι έχουν ονομαστική τους εορτή . Είναι μια παράδοση που έμεινε από τότε που το χωριό ήταν Μητροπολιτική έδρα. Την πρώτη ημέρα των Χριστουγέννων γιορτάζει μόνο ο Χριστός.
Βιβλιογραφία " Ιστορία και έθιμα του τόπου μας" 2001-2002
Μαστρογιαννίδου Ευαγγελία
Αναγνώστου Ελένη
Βλάχου Μαρία
Γουλουμπάνης Βασίλειος
Κωτσίδης Ζαφείρης
Λαμπρόπουλος Δημήτρης
Μωραίτης Δημήτριος
Ραδουνισλή Αλεξάνδρα
Χρηματοπούλου Έλενα
Παλιότερα στο Εμπόριο και σε πολλά χωριά της Μακεδονίας, κάθε οικογένεια έθρεφε κι από ένα γουρούνι, το οποίο έσφαζε τις παραμονές των Χριστουγέννων, για να έχει άφθονο κρέας για τις γιορτινές μέρες. Όσο κρέας δεν καταναλωνόταν τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά, το καβούρδιζαν ελαφρά οι νοικοκυρές και το διατηρούσαν μέσα σε τενεκέδες, μαζί με το χοιρινό λίπος, το οποίο έλιωναν σε μεγάλα καζάνια. Έτσι συντηρούσαν το κρέας, χωρίς να κινδυνεύει να αλλοιωθεί, γιατί εκείνα τα χρόνια δεν υπήρχαν ψυγεία για τη συντήρηση των τροφίμων. Το χοιρινό λίπος το χρησιμιποιούσαν οι νοικοκυρές στο μαγείρεμα, στις πίτες, στους κουραμπιέδες. Ακόμη το άλειφαν πάνω στη φέτα του ζυμωτού ψωμιού, το ζέσταιναν στην πλάκα της ξυλόσομπας κι όπως η φέτα ζεσταινόταν αυτό έλιωνε. Έβαζαν αλάτι και γευόταν ένα εξαιρετικό πρόγευμα ή απογευματινό. Με το λίπος έφταχναν και τις τσιγαρίδες που ήταν μικρά κομμάτια λίπους με λίγο κρέας. Μερικές τσιγαρίδες έβαζαν στα λουκάνικα που έφταχναν με τα καλοπλυμένα έντερα του γουρουνιού, χοιρινό κρέας και μπόλικα πράσο.
Τα μικρά παιδιά χαιρόταν ιδιαίτερα την ημέρα της σφαγής του γουρουνιού, γιατί έπαιρναν τη "φούσκα" (την κύστη του γουρουνιού) τη χτυπούσαν δυνατά στις πλάκες με στάχτη κι αυτή άνοιγε και γινόταν μπάλα με την οποία έπαιζαν γιατί τότε δεν υπήρχαν μπάλες.
Την παραμονή των Χριστουγέννων νωρίς το πρωί πριν ακόμη ξημερώσει, έβγαιναν τα παιδιά σχηματίζοντας παρέες και έψαλλαν τα κάλαντα. Ετοίμαζαν από το βράδυ τις τζουμπανίκες ή τα ρόπτρα ή τις σόπες (ξύλινα ραβδιά) και το πρωί ξεκινούσαν ψάλοντας το "Καλήν εσπέρα άρχοντες, αν είναι ο ορισμός σας, Χριστού τη θεία γέννηση, να πω στ΄αρχοντικό σας..." Ή τραγουδούσαν το "Εμείς η νέα γενεά με θάρρος και μ΄ελπίδα ψάλλουμε τα Χριστούγεννα..." ή το "χιόνια στο καμπαναριό που Χριστούγεννα σημαίνει..." Με τις σόπες χτυπούσαν τις πόρτες των σπιτιών από τις οποίες έβγαιναν οι νυκοκυρές με τις κανέστρες γεμάτες κόλιαντα, κυρίως κάστανα και καρύδια και μ΄αυτά φιλοδωρούσαν τα παιδιά. Από τα παιδιά η κάθε νοικοκυρά επέλεγε ένα που ήταν συγγενικό πρόσωπο και το έβαζε να ανακατέψει τα κάρβουνα στη φωτιά που έκαιγε στο ζάκι ή τη σόμπα υπαγορεύοντάς του τα λόγια που θα έπρεπε να επαναλλάβει και ήταν λόγια για καλή υγεία, καλή σοδιά και γονιμότητα ανθρώπων και ζώων.
Ανήμερα των Χριστουγέννων, η καμπάνα της εκκλησίας χτυπούσε πολύ νωρίς το πρωί, αξημέρωτα, κι όλοι μικροί μεγάλοι με φαναράκια στα χέρια για να φωτίζουν το σκοτεινό δρόμο πήγαιναν στην εκκλησία, ευχόμενοι ο ένας στον άλλον"Χρόνια Πολλά".Λιτά και κατανυκτικά βίωναν το κορυφαίο γεγονός της Γέννησης του Χριστού και υποδεχόταν το Θείο Βρέφος σαν το νέο μέλος της οικογένειας της καρδιάς τους.
Το μεσημέρι έτρωγαν όλοι, χοιρινή τηγανιά και μπριζόλες χοιρινές, ψημένες στο φούρνο της ξυλόσομπας και έπιναν άφθονο κρασί.
Τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων έβγαιναν οι ορχήστρες του Γιούμπαρα και του Βαλκάνη, η μία στην αυλή του δημοτικού σχολείου και η άλλη στην πλατεία του χωριού. Νέοι και νέες έσερναν το χορό, ενώ οι γονείς τους, δώριζαν τους οργανοπαίχτες δίνοντάς τους άλλοτε κέρμα κι άλλοτε χαρτονόμισμα. Καμιά φορά έβαζαν στην τσέπη του μαέστρου και κανένα κουμπί.
Τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων γιόρταζαν και γιορτάζουν στο Εμπόριο όσοι έχουν ονομαστική τους εορτή . Είναι μια παράδοση που έμεινε από τότε που το χωριό ήταν Μητροπολιτική έδρα. Την πρώτη ημέρα των Χριστουγέννων γιορτάζει μόνο ο Χριστός.
Βιβλιογραφία " Ιστορία και έθιμα του τόπου μας" 2001-2002
Μαστρογιαννίδου Ευαγγελία
Αναγνώστου Ελένη
Βλάχου Μαρία
Γουλουμπάνης Βασίλειος
Κωτσίδης Ζαφείρης
Λαμπρόπουλος Δημήτρης
Μωραίτης Δημήτριος
Ραδουνισλή Αλεξάνδρα
Χρηματοπούλου Έλενα